Ontmoetingsplaats in de ouderenzorg | Academische Werkplaats Ouderenzorg

Bewoners van verpleeghuizen verhuizen regelmatig naar een andere locatie. Om verschillende redenen en lang niet altijd uit vrije wil. In opdracht van het ministerie van VWS startte de samenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO) in 2020 een onderzoek naar de gevolgen hiervan en verbetermogelijkheden. De Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg (AWO-L) is kartrekker van dit landelijke onderzoek.

Verhuizen

Het komt regelmatig voor dat bestaande verpleeghuizen de kwalificatie ‘verouderd’ krijgen. Dat kan voor een organisatie reden zijn om voor een verbouwing te kiezen, of voor nieuwbouw. Voor bewoners betekent dit automatisch verhuizen. Hetzij tijdelijk, wachtend op de terugkeer naar een verbouwd pand op de oude locatie. Hetzij definitief, naar een nieuwe locatie.

Daarnaast kunnen veranderingen in de zorg die iemand nodig heeft, leiden tot een verhuizing binnen een zorgorganisatie: bijvoorbeeld naar een andere locatie die beter is ingericht voor mensen die complexe zorg nodig hebben.

Tot slot komt het regelmatig voor dat ouderen of hun familie zelf voor verhuizing kiezen. Bijvoorbeeld voor een verhuizing naar een compleet nieuwe, innovatieve woonvorm waar hele andere zorg geboden wordt. Ook komt het regelmatig voor dat zorgorganisaties bij een verbouwing of nieuwbouw zelf kiezen voor een (hele) andere inrichting van zowel de fysieke als sociale omgeving en het zorgproces.

In alle gevallen geldt dat de verhuizing ingrijpend is, niet alleen voor de bewoners zelf, maar ook voor hun naasten en medewerkers.

Kennis ontbreekt op dit moment over verhuizingen binnen de verpleeghuiszorg en hoe deze te verbeteren.

Onderzoek

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de Samenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO). De Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg leidt het onderzoek.

De centrale onderzoeksvraag luidt: hoe kunnen verhuizingen binnen de verpleeghuiszorg worden verbeterd voor ouderen en hun naasten zodat deze bijdragen aan het behoud van hun kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg? Om deze centrale onderzoeksvraag te beantwoorden worden de volgende drie deelvragen gesteld:

Wat zijn de kenmerken en gevolgen van verhuizingen binnen de verpleeghuiszorg op ouderen met een intensieve zorgvraag en hun naasten?
Hoe kunnen verhuizingen binnen de verpleeghuiszorg verbeterd worden, zodat de ouderen en hun naasten een zo goed mogelijk kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg ervaren?
Wat zijn gevolgen en ervaringen van innovatieve woonzorgconcepten als alternatief voor het traditionele verpleeghuis voor ouderen en hun naasten in het transitieproces naar nieuwe woonvormen?

Relocare in zes stappen
De verhuizing van mevrouw Visser

1/6 Introductie Mevrouw Visser

Mevrouw Visser is een Nederlandse vrouw van 84 jaar. Sinds negen maanden woont ze op de pg-afdeling van een regulier verpleeghuis in het dorp waar ze altijd gewoond heeft. Ze gaat binnenkort echter verhuizen naar een nieuwe locatie. Op de nieuwe locatie wil het verpleeghuis het anders aanpakken. Ze willen meer vrijheid voor de bewoners en minder gesloten deuren.

2/6 Voorbereiding verhuizing

In de weken voor de verhuizing is er veel onrust op de afdeling; er wordt al druk ingepakt en personeel en bewoners merken dat de sfeer anders is.

3/6 Dag van verhuizing

Op de dag van de verhuizing worden de bewoners na het ontbijt naar een centrale ruimte in het oude verpleeghuis gebracht. Hier zitten zij uit het zicht van de verhuizers die druk bezig zijn om alle meubels en dozen te verhuizen.

4/6 Vlak na de verhuizing

De eerste week na de verhuizing voelt mevrouw Visser zich nog erg ontheemd. Ook moet zij nog wennen aan de nieuwe routines op deze locatie.

5/6 Periode na de verhuizing

Ook voor de medewerkers is het nog erg wennen. Er zijn opstartproblemen op technologisch vlak. De tv’s zijn nog niet goed aangesloten en de piepers gaan steeds af omdat de sensors nog niet goed werken. Het personeel is hierdoor erg druk, wat mevrouw Visser een onrustig gevoel geeft.

6/6 Aanbevelingen

Er kunnen diverse activiteiten ondernomen worden om het verhuisproces zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Dit loopt uiteen van trainingen tot gezamenlijke visieontwikkeling.

Deelnemers

Zowel verpleeghuizen die zijn aangesloten bij de SANO* als daarbuiten kunnen meedoen aan het onderzoek. Het onderzoek zal onder andere bestaan uit interviews met ouderen, hun naasten en medewerkers. Verder is het de bedoeling om een aantal verhuizingen gedurende enige tijd te volgen en de situatie in beeld te brengen, te weten vier weken voor de verhuizing, twee weken na de verhuizing en zes maanden na de verhuizing. Daarbij wordt onder andere gekeken naar het functioneren van bewoners, hun gedrag en stemming en hun algemene dagelijkse levensverrichtingen. Maar ook het verloop van de verhuizing wordt in beeld gebracht, inclusief op welke punten dit proces verbeterd zou kunnen worden.

* Het project Verhuizen in het Verpleeghuis is een gezamenlijk project van de Samenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO), bestaande uit: de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg, het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen, Tranzo Academische Werkplaats Ouderen, het Universitair Netwerk voor de Care sector Zuid-Holland, het Universitair Netwerk Ouderenzorg Amsterdam en het Universitair Netwerk Ouderenzorg van het Universitair Medisch Centrum Groningen.